3300 euro voor twee kopjes koffie
Misbruik maken van een kwetsbaar meisje. Zorgzeld verdwijnt in de portemonnee van de man die ze vertrouwde.
Zaterdagavond. Shirley (19) drinkt een biertje in de kroeg. Ze valt op, want ze is alleen en kijkt maar wat voor zich uit. Het is duidelijk dat ze het niet naar haar zin heeft. Een oudere man stapt op haar af en de twee raken aan de praat. Ze vertelt haar hele verhaal aan hem. Dat ze enig kind is, dat ze geen vader heeft en hoe ze haar moeder onlangs heeft verloren aan een ziekte. Ze kan niet meer in het huurhuis wonen dat op haar moeders naam staat en gaat niet naar school of werk. De man merkt vrijwel meteen dat ze kwetsbaar en zwakbegaafd is. Hij biedt Shirley een luisterend oor. Zegt dat ze zorg nodig heeft en dat hij wel woonruimte voor haar zal regelen. Shirley is blij dat er iemand naar haar omkijkt. De man heeft weinig nodig om haar vertrouwen te winnen. Zij vraagt met zijn hulp een PGB aan, hij regelt de rest: zorg in de vorm van beschermd wonen.
Dolblij is Shirley wanneer ze in het centrum van de stad intrek kan nemen in een studio. Haar begeleider ziet ze nauwelijks. Twee keer in de week komt hij een uurtje koffie drinken en vraagt dan hoe het met haar gaat. Van zorg of bescherming is geen sprake. Inkomen heeft Shirley, die van een uitkering leeft, bijna niet. En haar PGB van 3300 euro dat bestemd is voor zorg, gaat meteen naar de zorgaanbieder. Een groot deel ervan verdwijnt naar de bankrekening van de verhuurder van haar woning. In haar studio, een zogeheten beschermde omgeving, blijkt ze een makkelijke prooi voor mensen die misbruik van haar willen maken. Ze komt al gauw in contact met vreemde types. En van het een komt het ander. Shirley belandt in de prostitutie en ontvangt thuis klanten.
De zorgaanbieder blijkt in meerdere gemeenten actief. Steeds heeft hij dezelfde aanpak: (dakloze) mensen ronselen, indicatie voor beschermd wonen verkrijgen en een PGB laten aanvragen. Veel van die mensen hebben misschien wel zorg nodig, maar in de meeste gevallen is een lichtere vorm dan beschermd wonen ook voldoende. Als ze eenmaal gebruik maken van beschermd wonen, zijn ze nog kwetsbaarder. Ze zijn immers afhankelijk van de zorgaanbieder. Worden ze te lastig dan staan ze zo weer op straat, zo is hen duidelijk gemaakt. Het is duidelijk dat deze zorg fraudegevoelig is. Zorgaanbieders huren dure panden in de particuliere sector. Woningen die cliënten helemaal niet kunnen betalen. Ze worden naar binnengelokt met de reden dat ‘het wordt vergoed vanuit het PGB’. Zo gaat geld dat bedoeld is voor zorg, onder meer op aan woonlasten. Vaak zie je ook allerlei constructies met BV’tjes van bekenden.
Bij verschillende gemeenten gaat over de zorgaanbieder in kwestie een rood lampje branden. Er komen meldingen binnen. In de panden gebeuren vreemde zaken. Wat zich afspeelt in de studio van Shirley, komt ook aan het licht. Gemeenten zijn gealarmeerd, maar kunnen individueel weinig uithalen. De Inspectie Gezondheidszorg heeft de zorgaanbieder ook in het vizier. Tijdens een bezoek neemt zij de administratie van het bedrijf in beslag. De zorgaanbieder heeft overal in het land cliënten wonen en slechts een handjevol begeleiders. Cliënten die in Noord Holland wonen, hebben een begeleider ergens in het zuiden van het land. Eén begeleider werkt op papier 300 uur per week met zijn cliënten. Dat het van geen kanten klopt, is duidelijk.
De NZA brengt uiteindelijk via het IKZ alle partijen bij elkaar. Gemeenten, IGJ, zorgverzekeraars en Inspectie SZW slaan de handen ineen. De malafide zorgaanbieder wacht strafrechtelijke vervolging. Gemeenten zorgen ervoor dat alle cliënten opnieuw worden geïndiceerd en regelen vervangende woonruimte. Ook Shirley wordt uit haar benarde situatie gehaald. Haar begeleider die zijn verantwoordelijkheid heeft laten liggen, is op het matje geroepen.