Straf voor bedrijf dat werknemers blootstelt aan gevaarlijke stof

De rechter in Zwolle heeft een luchtfilterfabrikant veroordeeld tot het betalen van twee ton boete. Ook moeten twee leidinggevenden van het bedrijf een taakstraf van 240 uur uitvoeren. Henk en John, twee inspecteurs die gespecialiseerd zijn in de regels voor het werken met gevaarlijke stoffen, onderzochten deze zaak. Jarenlang werden in de fabriek werknemers blootgesteld aan de kankerverwekkende stof formaldehyde. Soms tot wel 22 keer boven de wettelijk toegestane grenswaarde.

“Het balletje begon te rollen in 2017” blikken Arbo-inspecteurs Henk en John terug. “Er was blootstelling aan een groene kleurstof gemeld. Werknemers van het bedrijf waren groen uitgeslagen, net als de ‘Hulk’”. De klacht was reden om een inspectie uit te voeren in de fabriek. De groene kleurstof was niet te missen. Ook de blootstelling aan formaldehyde kwam snel aan het licht. “Het venijn is: zo’n stof zie je niet, ruik je niet. En toch bekroop ons direct het gevoel dat hier weleens sprake van blootstelling kon zijn. We hadden zoiets eigenlijk nooit eerder gezien” stelt John. Henk vervolgt “Er was sprake van direct ernstig gevaar, reden voor ons om de productieafdeling van de fabriek stil te leggen”.

Harslijm
In eerste instantie wordt het onderzoek door de Arbo-inspecteurs bestuursrechtelijk opgepakt. Uit rapportages blijkt dat het bedrijf al jarenlang van de blootstelling had kunnen, misschien wel moeten weten. “Een document uit ’98 gaf al weer dat er in de fabriek een probleem was met een formaldehydehoudende harslijm” vertelt John.

Samenwerking
Gezien het mogelijk verwijtbaar handelen, werd besloten het bedrijf strafrechtelijk aan te pakken. Henk en John zoeken contact met een rechercheur binnen de directie Opsporing van de Inspectie SZW. Een team van opsporing pakt de zaak samen met de arbo-inpsecteurs verder op onder leiding van de Officier van Justitie (OvJ). In het voorjaar van 2018 volgt een doorzoeking in de fabriek. Het bedrijf had toen al besloten de deuren van de fabriek te sluiten. “Op de dag van de inval zaten werknemers huilend in de kantine” vertelt John. In opdracht van het Functioneel Parket worden die dag de administratie en de aanwezige meetrapporten in beslag genomen. “Ruim 7 terabyte aan data en minstens een busje vol documenten” stelt Henk.

Bewijs
Aan de hand van tal van verhoren en de in beslag genomen documentatie gaat een rechercheteam aan de slag met de voorbereiding van de zaak. Uit die gegevens wordt bewijs gehaald dat de verdachten, twee leidinggevenden, op de hoogte waren van het verhoogde formaldehydegehalte in de lucht. Het proces-verbaal tegen de rechtspersoon en de twee leidinggevenden ging eind 2018 naar het OM.

In januari van dit jaar eiste de OvJ onvoorwaardelijke gevangenisstraffen en een boete tegen de drie verdachten. Uiteindelijk oordeelt de rechter dat het bedrijf onrechtmatig heeft gehandeld en legt het bedrijf 200.000 euro boete op én taakstraffen van 240 uur voor de twee leidinggevenden.